У літаратуры на працягу стагоддзяў існуюць пэўныя эмацыянальна-эстэтычныя тыпы адлюстравання жыцця: гераічны, трагічны, іранічны, сатырычны, рэалістычны і некаторыя іншыя. Тэарэтыкі літаратуры называюць іх эстэтычнымі катэгорыямі, модусамі мастацкасці або тыпамі пафаса.
Гераічнае і трагічнае ў літаратуры — эстэтычныя катэгорыі, звязаныя з паняццем пафасу (ад грэч. раthоs — ‘пачуццё’) і адпаведным яму модусам мастацкасці (прадугледжвае ўнутрана адзіную сістэму каштоўнасцей і адпаведную ёй паэтыку). Гэтыя эстэтычныя катэгорыі ўплываюць на адметнасць аўтарскай канцэпцыі жыцця і асобы, вызначэнне жанравых і стылёвых асаблівасцей твора.
Гераічнае (ад грэч. heros — герой) — катэгорыя эстэтыкі, якая раскрывае каштоўнасны сэнс выбітнога па сваім грамадскім значэнні дзеяння, што патрабуе ад чалавека або калектыву людзей (сацыяльнай групы, класа, народа) вышэйшага напружання, духоўных і фізічных сіл, мужнасці і самаадданасці. Пры гераічным адлюстраванні ўзвышаюцца ўчынкі людзей, якія сведчаць пра іх мужнасць і адвагу, здольнасць да велічных здзяйсненняў, гатоўнасць пераадолець інстынкт самазахавання, пайсці на рызыку, трапіць у небяспеку, смела і годна сустрэць смерць. Гераічнае звязана з бескампраміснасцю, маральнай нязломнасцю, духоўнай сілай асобы. Здзяйсненне гераічнага ўчынку (незалежна ад таго, герой перамагае або гіне) — гэта шлях чалавека да пасмяротнай славы. Гераічная асоба выклікае захапленне сваёй духоўнай сілай і выключнасцю. У гістарычнай і культурнай памяці чалавецтва, у літаратуры ўшаноўваюцца героі, якія ахвяруюць сабой, ідуць на подзвіг не дзеля асабістых мэт, а дзеля служэння людзям, свайму народу.
Сапраўдны гераізм выяўляюць многія героі твораў В. Быкава, абаронцы жыцця і гуманістычных ідэалаў. Гераічнымі ўчынкамі, характарамі яны супрацьстаяць чужынцам і здраднікам, абараняюць жыццё, чалавечую годнасць у непераадольных абставінах. У выбары паміж жыццём і гібеллю яны выбіраюць смерць, застаючыся ў памяці іншых сумленнымі і непахіснымі людзьмі. Яркім пр ...
Читать далее